NIP: 5512489018, REGON: 383395622

tel.: 505-976-178

e-mail: w.poltorak@rplegal.pl

Oddział Główny (adres do doręczeń):

ul. Zjednoczenia 2, 34-130 Kalwaria Zebrzydowska

RP Legal Kancelaria Adwokacka

Wojciech Półtorak

RP Legal Kancelaria Adwokacka

Miłosz Rabczyński

Oddział Główny (adres do doręczeń):

ul. Smolki 8/5, 30-513 Kraków

NIP: 6572795340, REGON: 383857146

tel.: 504-653-934

e-mail: m.rabczynski@rplegal.pl

MENU:

BLOG

Jak mówi starożytne przysłowie, si vis pacem, para bellum - jeśli chcesz pokoju, przygotuj się do wojny. Niespokojne czasy wymuszają zwiększanie potencjału obronnego, a co za tym idzie – gigantyczne zakupy i inwestycje w sektorze zbrojeniowym. W tym kontekście często spotyka się termin OFFSET. Co on właściwie oznacza?

Offset w sektorze zbrojeniowym to mechanizm stosowany przy zakupie sprzętu wojskowego od zagranicznych dostawców, polegający na zobowiązaniu dostawcy do zrekompensowania części wydatków poniesionych przez państwo kupujące, poprzez inwestycje w lokalną gospodarkę, transfer technologii lub współpracę z krajowymi przedsiębiorstwami. Celem offsetu jest wsparcie krajowego przemysłu obronnego, zwiększenie jego konkurencyjności oraz zapewnienie korzyści gospodarczych i technologicznych. Przykłady obejmują m.in. tworzenie miejsc pracy w zakładach remontowych, powierzenie produkcji określonych części, czy też rozwój zdolności produkcyjnych lub serwisowych.

Co na to przepisy?

W polskim prawie kwestie związane z offsetem reguluje ustawa z 26 czerwca 2014 roku o niektórych umowach zawieranych w związku z realizacją zamówień o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa. Wiele odpowiedzi przynosi już sam słownik zawarty w art. 2 ustawy, zgodnie z którym:

• offset – to kooperacja między Skarbem Państwa i offsetobiorcą a zagranicznym dostawcą, konieczna do utrzymania lub ustanowienia na terytorium RP potencjału w zakresie zdolności produkcyjnych, serwisowych i obsługowo-naprawczych, a także innych, niezbędnych z punktu widzenia ochrony podstawowych interesów bezpieczeństwa państwa, polegająca w szczególności na przekazaniu technologii, know-how wraz z przeniesieniem autorskich praw majątkowych lub korzystania z utworu na podstawie udzielonej licencji w celu zapewnienia wymaganej przez Skarb Państwa niezależności od zagranicznego dostawcy;

• umowa offsetowa - to umowa zawarta między Skarbem Państwa a zagranicznym dostawcą, określająca w szczególności wartość, przedmiot i harmonogram wykonania zobowiązań offsetowych oraz warunki, na jakich te zobowiązania mają być wykonane, mająca na celu ochronę podstawowych interesów bezpieczeństwa państwa;

• zobowiązanie offsetowe – to zobowiązanie zagranicznego dostawcy wobec Skarbu Państwa i offsetobiorcy, polegające w szczególności na przekazaniu technologii lub know-how, wraz z przeniesieniem autorskich praw majątkowych lub praw do korzystania z utworu na podstawie udzielonej licencji, zapewniające wymaganą przez Skarb Państwa niezależność od zagranicznego dostawcy w celu utrzymania lub ustanowienia na terytorium RP potencjału w zakresie przeniesienia zdolności produkcyjnych, serwisowych i obsługowo-naprawczych, a także innych, niezbędnych z punktu widzenia ochrony podstawowych interesów bezpieczeństwa państwa.

Umowa offsetowa – czym różni się od zwykłej umowy?

Przepisy przywołanej ustawy w znaczny sposób ograniczają zasadę swobody kontraktowania - z uwagi na konieczność ochrony podstawowych interesów bezpieczeństwa państwa. Jako elementy wyróżniające umowę offsetową, należy wskazać:

• brak możliwości odstąpienia od umowy offsetowej przez żadną ze stron;

• jawność umowy offsetowej w zakresie oznaczenia offsetobiorcy i offsetodawcy, wartości umowy offsetowej, terminu wykonania umowy offsetowej oraz przedmiotu dostawy, z wyjątkiem informacji, których ujawnienie jest sprzeczne z podstawowymi interesami bezpieczeństwa państwa;

• ograniczenia co do osób wykonujących w imieniu Skarbu Państwa czynności w postępowaniu o zawarcie umowy offsetowej lub związane z wykonaniem umowy offsetowej, wraz z koniecznością złożenia specjalnego oświadczenia weryfikowanego przez CBA;

• konieczność sporządzenia uzasadnienia zawarcia umowy offsetowej;

• konieczność zawarcia umowy offsetowej przed zawarciem umowy dostawy sprzętu;

• szczegółowe wymogi co do oferty offsetowej;

• okres wykonania umowy offsetowej – nie więcej niż 10 lat, wraz z obowiązkiem określenia harmonogramu wykonania zobowiązań offsetowych;

• określenie zasad odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązań offsetowych, w tym kary umowne (ustawa nie precyzuje konkretnego katalogu kar);

• wymóg zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności;

• konieczność przedstawienia przez zagranicznego dostawcę zabezpieczenia należytego wykonania umowy offsetowej (co ciekawe, zabezpieczeniem może być akt notarialny z art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c.) – przy czym kwota zabezpieczenia należytego wykonania umowy offsetowej nie może być niższa niż wartość umowy offsetowej;

• specyficzny rozkład odpowiedzialności zagranicznego dostawcy w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania offsetowego - jest ona niezależna od winy zagranicznego dostawcy;

• prawem właściwym dla umowy offsetowej jest zawsze prawo polskie.

Niestety, ustawa nie określa choćby procentowej wartości zobowiązań offsetowych (w poprzednio obowiązującej ustawie łączna wartość zobowiązań offsetowych bezpośrednich nie mogła być mniejsza od połowy wartości umowy offsetowej). Należy przy tym pamiętać, że offset nie jest prezentem, najczęściej oczekiwanym od Wuja Sama – podnosi on koszty kontraktu.

Adwokat Miłosz Rabczyński